De drie Guna's; drie essentiële aspecten van onze natuur

Mocht je afgelopen maandag of dinsdag in de les zijn geweest en het verhaal over de drie Guna's interessant gevonden hebben, dan hierbij nog een keer het verhaal over hoe alles in het leven uit deze elementen is opgebouwd en door wordt beïnvloed...

De drie Guna’s

De oude leer van yoga, zoals de Samkhya filosofie en ook de Bhagavad Gita, praten over drie essentiële aspecten van de natuur. Dit zijn de zogenaamde Guna's.

Guna's in het Sanskriet betekent een streng of een touw. Alle schepping (prakriti of universaliteit) bestaat uit deze drie eigenschappen genoemd:

1 Tamas

Tamas die zich manifesteert als de duisternis, traagheid, lethargie, sufheid, illusie, zwaarte. Tamas kan worden gezien als het verleden, je levenslot, het gegevene.

2 Rajas

Rajas die zich manifesteert als de energie van passie, emotie, verlangen, activiteit, verdriet. Rajas kan worden gezien als de toekomst, verlangen, externalisering.

3 Sattva

Sattva die wordt geassocieerd met de principes van harmonie, kennis, geluk en goedheid. Sattva is het hier & nu, het ontwaken, het proces van bewustzijn ontvouwen. Overstijgt de spanning tussen de twee boven en is de gewenste kwaliteit van de drie.

Alle niveaus van manifestatie

Volgens de oude leringen, alles, op alle niveaus van manifestatie bestaat uit verschillende combinaties van deze drie elementen of eigenschappen. Zij liggen ten grondslag aan materie, leven en geest.

Elke ervaring die we hebben bestaat uit de drie krachten in verschillende verhoudingen. Deze drie eigenschappen zijn in een voortdurend veranderende relatie met elkaar.

Dominante Guna

Wanneer een van de Guna’s dominant is, is dit wat er gebeurt: Als we een meest Sattva gevoel voelen, dan voelen we ons helder, rustig en harmonieus. Een Rajas staat betekent dat je je gepassioneerd, hyper actief voelt, de geest blijft gaan, niet in staat om te stoppen. Als we een Tamas gevoel hebben kunnen we niet uit bed te komen, het gevoel van ongemotiveerd zijn, onszelf door de dag heen slepen. We hebben alle drie de kwaliteiten in ons leven nodig. Tamas maakt ons dat we stoppen en rusten, we hebben Rajas nodig om op te starten in de ochtend en we hebben Sattva nodig om te begrijpen en duidelijkheid en wijsheid te krijgen.

De Full Circle

Hierbij een voorbeeld van hoe de drie Guna’s inwerken op elkaar met betrekking tot hoe we ons voelen en onze stemmingen.

Stel dat we een Sattva stemming hebben, we zijn tevreden met het leven zoals het zich ontvouwt, we zijn aanwezig. Dit kan een tijdje duren, maar dan neigt het er naar om overrijp te worden en de tevredenheid verandert in een beetje lui worden en het voor lief nemen. Dit wordt vervolgens omgezet in een Tamas stemming, en verandert in dat je je ongemotiveerd en zwaar voelt. De Rajas stemming zal dan op zijn beurt de Tamas staat opbreken. Je zult genoeg krijgen van de zwaarte en aan de slag gaan om iets te doen en veranderen, door middel van ambitie en passie. Maar dan loert natuurlijk overdaad weer om de hoek; hyperactiviteit en angst. De toestand van chaos waar Rajas je in krijgt zal je laten stoppen en nadenken (comtempleren) en we komen terug in de Sattvische toestand van begrip en duidelijkheid.

Dit zorgt ervoor dat het zich herhaalt door het leven, het is de aard van het leven hoe de drie guna’s op elkaar reageren en inspelen.

Het vinden van balans met de wijsheid van de Guna's

Als we niet weten dat dit precies is wat er gebeurt, dan kunnen we erg gehecht raken aan de verschillende staten, in de overtuiging dat de Sattvische staat is waar we worden verondersteld om de hele tijd te zijn, of op zijn minst te doen wat je moet doen om er te komen. Maar als je dat denkt dient Rajas zich al aan, dus het zal nooit werken!

Het beoefenen van yoga is niet om je Sattvisch te maken - omdat je zoals je nu weet, Tamas natuurlijk (automatisch) zal volgen, dus je zal teleurgesteld worden! Wat je wilt, is OK met het allemaal te zijn! Dat is evenwicht.

Als we niet gehecht zijn aan een Sattvische staat of bijvoorbeeld een oede meditatie, dan zal dat transformeren tot een Sattvische toestand. Als de geest een ideaal creëert, word je Rajastisch etc ...

Eigenlijk is het best humoristisch. Mystieke ervaringen zullen zich voordoen wanneer we duidelijk zien dat alle ervaringen de drie Guna's zijn die op de drie Guna’s reageren... En we ons niet identificeren met Sattva. Als we naar een Tamastische toestand verplaatsen en we het zien als het natuurlijke patroon van verandering, en dan als passie ontstaat, waardoor ideeën komen om dingen te bewegen, is het weer gewoon de Guna’s die op de Guna’s reageren.

Het gaat over het waarderen van het proces van het leven zoals het zich ontvouwt. Als we dit niet begrijpen dan raken we gehecht, geobsedeerd en uiteindelijk teleurgesteld.

Conclusie

Yogameester B.K.S. Iyengar schreef dat stabiliteit iets is wat we kunnen oefenen en uiteindelijk beheersen als een meester. Het pad naar het cultiveren van die stabiliteit is door middel van evenwicht, die hij omschrijft als aanwezig zijn in het hier en nu.

“Aanwezig zijn in het hier en nu overstijgt het te willen worden van een bepaalde staat of stemming om dat te realiseren. Je kunt aanwezig zijn met gevoel van Tamas, Rajas en Sattva!”

Wetende dat al deze staten elkaar zullen opvolgen zal het gemakkelijker maken om een tap terug te doen en te genieten van het zien hoe het leven zich ontvouwt en zijn ding doet.

Dus observeer en wees aanwezig in plaats van verstrikt te raken in het geloven dat je het nodig hebt om op een bepaalde manier te zijn.

(naar vertaling van Esther Eckart)