Inzichtmeditatie Retraite Voorbereiding
Vipassana Meditatie Studenten
Je bent in de beveiligde omgeving van Vipassana Meditatie gegeven door Roel Smelt
Je kunt hier specifieke informatie vinden over de retraites en je inschrijven als je leraar hiervoor toestemming heeft gegeven.
Voorbereiding
Wat is Vipassana meditatie
Vipassana betekent letterlijk 'de dingen zien zoals ze werkelijk zijn', het is een van India's oudste meditatietechnieken. Meer dan 2500 jaar geleden werd het herontdekt door Gautama de Boeddha, het werd door hem onderwezen als een universele remedie voor universele kwalen, als de kunst om te leven. Deze niet-sektarische techniek heeft als doel de totale eliminering van mentale onzuiverheden en het resulterende hoogste geluk van volledige bevrijding. Genezing - niet enkel het genezen van ziektes, maar het wezenlijk genezen van al het menselijk lijden, is het doel ervan.
Vipassana is een manier van zelftransformatie door zelfobservatie. Het focust op de diepe verbinding tussen lichaam en geest, die rechtstreeks kan worden ervaren door middel van gedisciplineerde aandacht voor de lichamelijke gewaarwordingen die het leven van het lichaam vormen, en die continu met het leven van de geest in contact staan en dit beïnvloeden. Het is deze op ervaring gebaseerde en zelfverkennende reis naar de gemeenschappelijke bron van lichaam en geest die mentale onzuiverheden oplost, dit leidt tot een evenwichtige geest vol liefde en medeleven.
De wetenschappelijke wetten die iemands gedachten, gevoelens, oordelen en gewaarwordingen leiden worden duidelijk. Door directe ervaring wordt de natuur van hoe men groeit of terugvalt, hoe men lijden veroorzaakt of hoe men zichzelf ervan bevrijdt, begrepen. Het leven wordt dan gekenmerkt door toenemende opmerkzaamheid, zelfcontrole, vrede, en de afwezigheid van misleidende Voorstellingen.
De retraites
De techniek wordt onderwezen tijdens retraites zoals bij Yogabarn Unmani. Tijdens deze cursussen volgen de deelnemers een voorgeschreven gedragscode, leren ze de basis van de methode, en oefenen ze voldoende om de voordelen ervan te ervaren.
De cursus vergt hard, serieus werken. De training omvat drie stappen. De eerste stap bestaat eruit om voor de periode van de cursus zich te onthouden van doden, stelen, seksuele activiteit, onjuist spreken en het gebruik van bedwelmende middelen. Deze eenvoudige code van moreel gedrag dient om de geest, die anders te geagiteerd zou zijn voor zelfobservatie, tot rust te brengen. De volgende stap bestaat erin enig meesterschap over de geest te ontwikkelen door te leren de aandacht te richten op de natuurlijke werkelijkheid van de steeds veranderende stroom van de adem zoals die de neusgaten naar binnenkomt en naar buitengaat. Tegen de derde dag is de geest kalmer en meer gefocust, beter in staat om de eigenlijke praktijk van Vipassana te ondernemen: over het hele lichaam gewaarwordingen te observeren, hun natuur te begrijpen en gelijkmoedigheid te ontwikkelen door te leren er niet op te reageren. Ten slotte, op de laatste volledige dag leren de deelnemers de meditatie van liefdevolle vriendelijkheid of goede wil ten opzichte van allen. De zuiverheid die tijdens de cursus ontwikkeld werd, wordt nu gedeeld met alle wezens.
De hele praktijk is eigenlijk een mentale oefening. Net zoals we lichamelijke oefeningen doen om onze fysieke gezondheid te bevorderen, kan Vipassana gebruikt worden om een gezonde geest te ontwikkelen.
Er wordt grote nadruk gelegd op het behouden van de techniek in zijn originele, authentieke vorm omdat de ervaring geleerd heeft dat dit echt bevorderlijk is. Het onderricht wordt gratis aangeboden, het is niet commercieel. Niemand die betrokken is in het onderricht ontvangt er enige materiële vergoeding voor. Er worden geen kosten aangerekend voor de cursussen, zelfs niet voor verblijf of maaltijden. Alle onkosten worden gedragen door donaties van mensen die een cursus hebben voltooid en de voordelen van Vipassana hebben ervaren, en nu ook anderen de kans willen geven om er baat bij te hebben.
Uiteraard komen de resultaten geleidelijk, door voortgezette praktijk. Het is onrealistisch om te verwachten dat in 7 dagen alle problemen opgelost zullen zijn. Gedurende deze periode kunnen de wezenlijke elementen van Vipassana geleerd worden zodat ze in het dagelijkse leven toegepast kunnen worden. Hoe meer de techniek wordt beoefend, hoe meer bevrijding van ellende, en hoe dichter bij het uiteindelijke doel van volledige bevrijding. Zelfs 7 dagen kunnen duidelijk merkbare resultaten opleveren en heel voordelig zijn voor het dagelijkse leven.
Ieder die het oprecht meent is welkom om deel te nemen aan een Vipassana-cursus om zelf te ervaren hoe de techniek werkt en de voordelen ervan na te gaan. Iedereen die het probeert, ervaart dat Vipassana een onschatbaar instrument is om echt geluk te bereiken en te delen met anderen.
Bronnen
Naast de ervaringen en kennis van de leraar baseren we de overdracht met name op de volgende twee boeken:
Het leven als kunst - William Hart met S.N. Goenka
The Noble Eightfold Path - Bikkhu Bodhi
Inleiding tot de techniek
Vipassana is een van India's oudste meditatietechnieken. Na lang verloren te zijn geweest voor de mensheid, werd deze techniek meer dan 2500 jaar geleden opnieuw ontdekt door Gautama de Boeddha. Vipassana betekent letterlijk: 'de dingen zien zoals ze werkelijk zijn'. Het is een proces van geestelijke zuivering door zelfobservatie. Men begint met het observeren van de natuurlijke ademhaling om de geest te concentreren. Met dit verscherpt bewustzijn observeert men vervolgens de veranderlijke aard van lichaam en geest, waardoor men de universele waarheden van vergankelijkheid, lijden en egoloosheid ervaart. De realisatie van deze waarheid door rechtstreekse ervaring brengt het zuiveringsproces teweeg. Het hele pad (Dhamma) is een universele oplossing voor universele problemen. Het heeft niets te maken met een georganiseerde religie of sekte. Daarom kan deze techniek door iedereen, altijd en overal, vrijelijk beoefend worden, zonder in conflict te komen met etnische, culturele of godsdienstige achtergrond. Het zal blijken dat iedereen er evenveel baat bij heeft.
Wat Vipassana niet is:
Het is geen rite of een ritueel gebaseerd op blind geloof.
Het is geen vorm van intellectueel of filosofisch vermaak.
Het is geen rustkuur, vakantie, of ontmoetingsplaats
Het is geen vlucht voor de moeilijkheden van het dagelijkse leven.
Wat Vipassana wel is:
Het is een techniek om lijden op te lossen.
Het is een methode van geestelijke zuivering die iemand helpt om alle spanningen en problemen in het leven op een kalme en evenwichtige wijze onder ogen te zien.
Het is een levenskunst die iemand in staat stelt om positief bij te dragen aan de samenleving.
Vipassana-meditatie is gericht op de hoogste spirituele doelstellingen van totale bevrijding en volledige verlichting. Hoewel het niet haar hoofddoel is om lichamelijke problemen te genezen, worden veel psychosomatische aandoeningen opgelost als een neveneffect van de geestelijke zuivering. In feite heft Vipassana de drie oorzaken van al het lijden op: verlangen, afkeer en onwetendheid. Door regelmatige beoefening nemen de spanningen in het dagelijkse leven af en de mentale complexen - veroorzaakt door het oude patroon van onevenwichtige reacties op aangename en onaangename situaties - raken ontward.
Alhoewel Vipassana als techniek ontwikkeld werd door de Boeddha, is de beoefening ervan niet beperkt tot boeddhisten. Er is absoluut geen sprake van bekering. De techniek werkt vanuit het eenvoudige principe dat alle mensen met dezelfde problemen kampen en dat een techniek die deze kan oplossen universeel toepasbaar moet zijn. Mensen van uiteenlopende religieuze achtergronden hebben het nut van Vipassana-meditatie ervaren, en vonden het niet strijdig met de belijdenis van hun geloof.
Meditatie en zelfdiscipline
Het zuiveringsproces door zelfonderzoek is beslist niet eenvoudig. Er moet hard voor gewerkt worden. Alleen eigen inspanning levert inzicht op, niemand kan het voor een ander doen. Daarom heeft deze cursus alleen zin voor hen die bereid zijn serieus te werken en zich aan de gedragscode te houden. De regels en voorschriften dienen het welzijn en de bescherming van de studenten, ze maken deel uit van de techniek.
Zeven dagen is eigenlijk maar een korte periode om tot de diepste lagen van het onderbewustzijn door te dringen en om te leren diep gewortelde complexen uit te roeien. Onafgebroken beoefening in afzondering is de sleutel tot het succes van deze techniek. Vanuit dit oogpunt zijn de regels en voorschriften ontwikkeld. Ze zijn niet opgesteld ten behoeve van de leraar of het management van de cursus, noch worden ze opgelegd vanuit traditie, orthodoxie of blinde toewijding binnen een of andere religieuze organisatie. Integendeel, de regels en voorschriften zijn gebaseerd op de praktische ervaring van duizenden mediteerders, ze zijn zowel wetenschappelijk als rationeel van aard. Door het navolgen van deze regels ontstaat een bevorderlijke atmosfeer voor meditatie. Het breken ervan bederft deze atmosfeer.
Een student moet voor de volle 10 dagen van de cursus blijven. Daarnaast dienen ook de overige regels zorgvuldig gelezen en afgewogen te worden. Slechts degenen die bereid zijn op een eerlijke en zorgvuldige wijze alle regels en voorschriften na te leven, kunnen zich voor een cursus opgeven. Zij, die niet bereid zijn om vastberaden deze inspanning te leveren, zullen hun tijd slechts verdoen en bovendien een belemmering vormen voor anderen, die wel serieus wensen te werken. Iemand die wil deelnemen moet weten dat het niet alleen nadelig is maar zelfs wordt afgeraden, om de cursus voortijdig te verlaten wanneer de discipline als te moeilijk wordt ervaren. Dat geldt eveneens voor iemand die - ondanks herhaalde waarschuwingen - de regels blijft veronachtzamen en gevraagd moet worden te vertrekken.
Retraite proces van zuivering
Stel dat je de mogelijkheid had om je zeven dagen lang van alle dagelijkse beslommeringen los te maken, op een rustige afgelegen plek en afgeschermd van alles wat je rust zou kunnen verstoren. Er zou daar voorzien zijn in de elementaire behoeften van onderdak en voedsel en er zouden helpers zijn om ervoor te zorgen dat je redelijk comfortabel de dag doorkomt. Als tegenprestatie zou slechts van je verwacht worden dat je alle contact met anderen vermijdt en, afgezien van noodzakelijke activiteiten, alle uren die je wakker bent doorbrengt met gesloten ogen en je geest gericht op een gekozen aandachtspunt. Zou je op zo’n aanbod ingaan?
Stel dat je wel eens gehoord had dat die mogelijkheid inderdaad bestaat en dat mensen zoals jij niet alleen bereid zijn hun vrije tijd zo door te brengen maar dat zelfs graag doen. Hoe zou je datgene wat ze doen beschrijven? Navelstaren, zeg je misschien, of toch eerder contemplatie; escapisme of spirituele retraite; zelf-bedwelming of zelf-onderzoek; introversie of introspectie. Of je het nu positief of negatief beoordeelt, de algemene opvatting omtrent meditatie is, dat het een zich terugtrekken van de wereld is. Natuurlijk zijn er technieken die zo functioneren. Maar meditatie hoeft niet per se een vlucht te zijn. Het kan ook een manier zijn om meer zicht te krijgen op hoe de wereld en wijzelf in elkaar zitten.
De gemiddelde mens is gewend ervan uit te gaan dat de echte wereld buiten hemzelf ligt, dat de juiste manier van leven is om met de uitwendige wereld in verbinding te staan, en door op fysiek en mentaal vlak door de buitenwereld met prikkels te worden gevoed. De meesten van ons hebben nooit serieus overwogen om af te zien van contact met de buitenwereld om in plaats daarvan te zien wat er binnen in onszelf gebeurt. Het idee alleen al klinkt alsof iemand er vrijwillig voor kiest om uren achtereen naar het testbeeld van de tv te turen Liever zouden we de achterkant van de maan of de bodem van de oceaan onderzoeken dan de verborgen dieptes in onszelf.
Maar in feite bestaat het universum voor elk van ons pas wanneer we dat met ons lichaam en onze geest ervaren. Nooit is het elders, altijd is het hier en nu. Door het hier en nu in onszelf te onderzoeken kunnen we de wereld onderzoeken. Alleen wanneer we de wereld in onszelf onderzoeken kunnen we de werkelijkheid leren kennen; anders zullen we alleen onze mening erover te weten komen of onze intellectuele kijk erop. Door onszelf te observeren kunnen we de werkelijkheid echter direct ervaren en kunnen we leren om daar op een positieve, creatieve manier mee om te gaan.
Een methode om deze innerlijke wereld te verkennen is Vipassana-meditatie zoals die wordt onderwezen door S.N. Goenka. Het is een praktische manier om de werkelijkheid van ons eigen lichaam en onze eigen geest te onderzoeken, om alle problemen die daar verborgen liggen op te sporen en op te lossen, om ongebruikte mogelijkheden te ontwikkelen en die in te zetten voor ons eigen welzijn en dat van anderen.
Vipassana betekent ‘inzicht’ in het Pali, de oude taal van India. Het is de essentie van de leer van de Boeddha, het feitelijk ervaren van de waarheden waarover hij sprak. De Boeddha zelf verwierf deze ervaring door meditatie te beoefenen en het is daarom dat hij in de eerste plaats meditatie onderwees. Zijn woorden geven weer wat hij in zijn meditaties ervoer en ze zijn tevens gedetailleerde aanwijzingen over hoe wij te werk moeten gaan om het doel te bereiken dat hij bereikt had: de ervaring van de waarheid.
Dit alles wordt algemeen geaccepteerd, maar het probleem blijft hoe we de aanwijzingen van de Boeddha moeten opvatten en opvolgen. Wel zijn zijn woorden bewaard gebleven in teksten waarvan de authenticiteit buiten kijf staat, maar de interpretatie van zijn instructies over meditatie is moeilijk als die buiten de context van een daadwerkelijke beoefening valt.
Maar als er een techniek bestaat die talloze generaties lang bewaard gebleven is, die resultaten geeft zoals ze door de Boeddha zijn beschreven; en als die techniek exact overeenkomt met zijn instructies en bovendien facetten ervan verduidelijkt die lang in het duister gehuld waren, dan is het zeker de moeite waard om zo’n techniek nader te beschouwen. Vipassana is zo’n methode. Het is een techniek die uniek is door haar eenvoud, het ontbreken van ieder dogma, en bovenal door de resultaten die zij oplevert.
Vipassana-meditatie wordt onderwezen in cursussen van zeven dagen, die toegankelijk zijn voor eenieder die de techniek oprecht wenst te leren, en geestelijk en lichamelijk fit genoeg is om dat te doen. Gedurende die zeven dagen blijven de deelnemers op het cursusterrein en hebben ze geen contact met de wereld daarbuiten. Ze onthouden zich van lezen en schrijven, zien af van alle religieuze of andere praktijken en volgen de instructies die gegeven worden zorgvuldig op. Tijdens de hele duur van de cursus houden ze zich aan een elementaire morele code, die onder meer inhoudt dat er afgezien wordt van seksuele activiteiten en van het gebruik van alle soorten bedwelmende middelen. Ook wordt er gedurende de eerste negen dagen van de cursus onderling niet gesproken, hoewel het de deelnemers vrij staat problemen betreffende de meditatie met de leraar te bespreken, en problemen van praktische aard met de cursusmanager.
Gedurende de eerste tweeëneenhalve dag bekwamen de cursisten zich in een oefening waarbij men leert de geest te concentreren. Dit als voorbereiding op de eigenlijke Vipassana-techniek, waarmee op de derde dag van de cursus wordt begonnen. Iedere dag worden verdere stappen binnen de techniek geïntroduceerd, zodat tegen het einde van de cursus de gehele techniek in grote lijnen is aangereikt. Op de zevende dag wordt de periode van stilte afgesloten en gaan de cursisten weer over op een meer extroverte leefwijze. De cursus eindigt op het middaguur van de zevende dag.
Zo’n zevendaagse ervaring levert de mediteerder waarschijnlijk een aantal verrassingen op. De eerste is dat mediteren hard werken is! Het gangbare idee dat mediteren een soort inactiviteit of vorm van ontspanning is, blijkt al gauw een misvatting. Voortdurend oefenen is nodig om de geestelijke processen bewust op een bepaalde manier te kunnen leiden. We worden geïnstrueerd om met volledige inzet en toch zonder enige spanning te werken, maar totdat we geleerd hebben hoe we dit moeten doen, kan de oefening frustrerend, ja zelfs doodvermoeiend zijn.
Een ander onverwacht aspect is dat het inzicht dat wij door zelfobservatie verkrijgen in het begin waarschijnlijk helemaal niet zo prettig of gelukzalig is. Doorgaans zijn we heel selectief in de visie die we op onszelf hebben. Als we in de spiegel kijken, proberen we er zo goed mogelijk uit te zien, met de meest innemende gezichtsuitdrukking. Evenzo hebben we in onze geest een beeld van onszelf waarin bewonderenswaardige eigenschappen op de voorgrond staan, tekortkomingen nauwelijks zichtbaar zijn en bepaalde kanten van ons karakter helemaal niet voorkomen. We zien het beeld dat we willen zien, niet de werkelijkheid. Maar Vipassana-meditatie is een techniek om de werkelijkheid vanuit elke gezichtshoek te observeren. In plaats van een zorgvuldig opgepoetst beeld van zichzelf ziet de mediteerder de hele onverbloemde waarheid. Bepaalde aspecten daarvan zullen we waarschijnlijk maar moeilijk kunnen accepteren.
Soms is het of we door te mediteren in plaats van innerlijke vrede niets dan onrust hebben gevonden. Op sommige momenten lijkt de hele cursus een onmogelijke en onaanvaardbare opgave: het zware dagschema, het gebrek aan comfort, de discipline, de instructies en adviezen van de leraar, de techniek zelf.
Maar een volgende verrassing is dat de moeilijkheden overgaan. Op een bepaald punt leren de cursisten zich ontspannen in te spannen, ongedwongen alert te blijven, op onthechte wijze betrokken te zijn. In plaats van met de oefening te worstelen, raken ze erin verdiept. Nu lijkt gebrek aan comfort onbelangrijk, de discipline wordt een nuttige ondersteuning en de uren gaan snel, onmerkbaar, voorbij. De geest wordt rustig als een bergmeer in de ochtendschemer, dat de omgeving op volmaakte wijze weerspiegelt en tegelijk zijn diepten onthult voor wie aandachtig toekijkt. Als deze helderheid er eenmaal is, is elk moment vol verheven gevoelens, schoonheid en vrede.
Zo ontdekt de mediteerder dat de techniek inderdaad werkt. Iedere volgende stap lijkt een enorme sprong en toch merkt hij dat hij die stap kan zetten. Aan het eind van de tien dagen wordt duidelijk wat een lange reis het is geweest vanaf het begin van de cursus. De mediteerder heeft een proces ondergaan dat veel weg heeft van een chirurgische operatie, waarbij een met pus gevulde wond is opengelegd. Het openleggen van en drukken op de wond om de pus te verwijderen is pijnlijk, maar als dit niet gebeurt, zal de wond nooit genezen. Wanneer de pus eenmaal weg is, is hij verlost van de smart die deze veroorzaakte en kan hij zijn gezondheid herwinnen. Zo bevrijdt de mediteerder, door het volgen van een tiendaagse cursus, de geest van veel spanningen en voelt hij zich geestelijk gezonder. Het Vipassana-proces heeft diepe innerlijke veranderingen teweeggebracht en die veranderingen blijven voortduren na afloop van de cursus. De mediteerder ontdekt dat wat hij tijdens de cursus aan geestelijke kracht heeft gewonnen, wat hij geleerd heeft, kan worden toegepast in het dagelijks leven, voor zijn eigen welbevinden en dat van anderen. Het leven wordt harmonieuzer, nuttiger en gelukkiger.
De techniek die S.N. Goenka ons onderwijst, heeft hij op zijn beurt van zijn leraar, wijlen Sayagyi U Ba Khin uit Birma, geleerd. Deze had wederom Vipassana geleerd van Saya U Thet, een bekende meditatieleraar in Birma in de eerste helft van de twintigste eeuw. Op zijn beurt was Saya U Thet leerling van Ledi Sayadaw, een beroemde en geleerde Birmese monnik aan het eind van de negentiende en in het begin van de twintigste eeuw. Verder terug zijn geen namen van leraren in deze techniek met zekerheid bekend; Vipassana-beoefenaars gaan er echter van uit dat Ledi Sayadaw de techniek heeft ontvangen van traditionele leraren, die haar van oudsher bewaard hebben, generaties lang, vanaf de tijd dat de Boeddha’s leer voor het eerst in Birma werd geïntroduceerd.
In ieder geval stemt de techniek overeen met de aanwijzingen die de Boeddha aangaande meditatie heeft gegeven, en correspondeert hij met de eenvoudigste, meest letterlijke betekenis van zijn woorden. En het belangrijkste is dat de techniek direct resultaten oplevert die goed, persoonlijk en concreet zijn.
De techniek kan slechts worden geleerd binnen het bestek van een cursus in een omgeving die geschikt is voor meditatie en onder begeleiding van een daartoe opgeleide leraar. Meditatie is een serieuze aangelegenheid en in het bijzonder de Vipassana-techniek, die zich met de diepten van de geest bezighoudt. Het is niet iets om lichtvaardig of gemakkelijk over te denken.
Standaard dagindeling
De volgende dagindeling (dag 1 tot en met dag 6) is opgesteld om een continue beoefening van de meditatietechniek mogelijk te maken. Men behaalt de beste resultaten door zich nauwkeurig aan dit tijdschema te houden.
Op dag van aankomst (dag 0) ben je welkom tussen 15:00 en 17:00. Je vult een deelname formulier in en je maakt kennis met de praktische zaken van Yogabarn Unmani en de retraite. Om 17:00 delen we een simpele maaltijd en om 18:00 begint de retraite met een eerste groepszit in de meditatiezaal.
Op de dag van vertrek (dag 7, zaterdag) is het programma om 12u afgelopen, na de lunch.
Indeling van dag van aankomst
Elektronica
Mobieltjes, tablets, e-readers, watches, laptops, maar ook boeken en notitie materiaal worden bij aankomst ingeleverd. Wij zullen deze op een veilige plek opbergen en op de 7e dag aan je teruggeven.Medicijnen en medische hulp
Geef bij aankomst door als je medicijnen gebruikt. Pijnstillers en dergelijke worden afgeraden, maar bij overlast kun je deze ook altijd via de leraar verkrijgen
In het dorp Haaften is een uitstekende huisartsenpraktijk met aangrenzende apotheek. Indien nodig kunnen we deze inschakelen